Hof Arnhem-Leeuwarden legt HvJ EU vragen voor over databankenrecht KVK en ‘hergebruik’ Handelsregister

Hof Arnhem-Leeuwarden 7 oktober 2025, IT 4986; ECLI:NL:GHARL:2025:6167 (KVK tegen VVZBI). Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden doet een tweede tussenarrest in het hoger beroep tussen de Kamer van Koophandel (KVK) en de Vereniging voor Zakelijke B2B Informatie (VVZBI). Het hof kondigt aan prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie van de EU te gaan stellen en legt partijen een concept-verwijzingsarrest voor. Kernvraag 1 is of een openbaar lichaam dat het Handelsregister exploiteert, hier: de KVK, als “fabrikant” in de zin van art. 7 lid 1 Databankenrichtlijn kan gelden en dus het sui-generis databankenrecht kan inroepen, wanneer het register wordt beheerd in uitvoering van een wettelijke taak en (voor zover baten tekortschieten) wordt gefinancierd uit rijksmiddelen volgens een goedgekeurde begroting. Het hof houdt vast aan zijn eerdere voorlopige oordeel dat de vereiste “substantiële investering” vaststaat, maar dat juist het element “initiatief en risicodragerschap” uitleg behoeft. Voorstellen van KVK om ook te vragen of het recht dan aan de Staat toekomt, en om te anticiperen op een toekomstige financieringsstructuur, wijst het hof af; het schuift wel redactionele verbeteringen in de vraag in, zoals het expliciet noemen van het sui-generisrecht en het concreet betrekken van het Handelsregister. Het hof noteert tevens relevante context: eerdere uitspraak Rb Midden-Nederland die oordeelt dat aan KVK geen databankenrecht toekomt, de omvang van rijksbijdragen aan KVK in 2019–2023, en dat de Who (Open-datawet) hergebruik van persoonsgegevens uit openbare registers niet regelt; over dat laatste houdt het hof zijn definitieve oordeel aan.

Kernvraag 2 (die alleen speelt als vraag 1 bevestigend wordt beantwoord) richt zich op de Open Data-richtlijn: wat is “hergebruik” in art. 2(11)(a) bij het één-op-één, ongewijzigd en commercieel doorleveren van uittreksels uit een door een openbaar lichaam beheerde documentenset? Het hof vraagt of dat doorleveren al “andere doeleinden” oplevert, en indien sprake is van hergebruik of de door KVK bedongen beperkingen, gebaseerd op een ingeroepen databankenrecht, objectief, evenredig en niet-discriminerend zijn onder art. 8 ODR wanneer zij beogen verouderde uittreksels en “schaduwregistraties” tegen te gaan (rechtszekerheid en profijtargument). Tekstvoorstellen van partijen verwerkt het hof deels: het maakt de subvragen breder dan enkel één-op-één doorlevering, maar wijzigt termen als “verouderde uittreksels” en “schaduwregistraties” niet. Het hof bepaalt dat partijen op 4 november 2025 gelijktijdig per akte mogen reageren op de concept-verwijzing (niet op de vragen zelf) en houdt verder elke beslissing aan.

2.2.

In rechtsoverweging 3.32 van het tussenarrest heeft het hof overwogen het voornemen te hebben een prejudiciële vraag te stellen over uitleg van de definitie van hergebruik in artikel 2 lid 11 sub a van de Richtlijn (EU) 2019/10242 (hierna: de Open Data Richtlijn) dat voor zover van belang als volgt luidt: “het gebruik door natuurlijke personen of rechtspersonen van documenten die in het bezit zijn van openbare lichamen voor andere commerciële of niet-commerciële doeleinden dan het oorspronkelijk doel binnen de publieke taak waarvoor de documenten zijn geproduceerd (…)” (omgezet in artikel 1 lid 1 van de Wet hergebruik van overheidsinformatie, hierna: Who). Gezien het meningsverschil tussen partijen spitst de vraag van uitleg zich toe op de vraag of met name al van hergebruik sprake is als de natuurlijke of rechtspersoon die documenten opvraagt geen openbaar lichaam is, maar een private partij en als dat niet zo is of sprake is van hergebruik, ook als de afnemer de documenten in ongewijzigde vorm verder gebruikt zonder deze met een eigen bewerking te verrijken. Volgens de VVZBI is er sprake van gebruik voor andere doeleinden, omdat het doel dat het lid nastreeft een commercieel doel is, dat verschilt van het algemeen belang dat de KVK moet dienen. De KVK stelt daartegenover dat het één-op-één doorgeven geen gebruik voor een ander doel is. Daarnaast rijst de vraag of de KVK dit gebruik mag beperken op grond van het door haar ingeroepen rechtszekerheidsbeginsel (het tegengaan van het circuleren van verouderde uittreksels) of het profijtbeginsel (dat betrekking heeft op derving van inkomsten voor de KVK doordat marktpartijen geen uittreksels bij de KVK opvragen maar bij de leden van de VVZBI). Ook daarover heeft het hof in rechtsoverweging 3.34 van het tussenarrest een prejudiciële vraag voorgesteld en partijen uitgenodigd daarop commentaar te leveren. Het hof heeft in het tussenarrest verder als voorlopig oordeel gegeven dat de Who niet het hergebruik van persoonsgegevens regelt (rechtsoverweging 3.27 van het tussenarrest) en dat de prejudiciële vraag daarom andere informatie dan persoonsgegevens betreft.