Auteursrecht  

'Er rust geen auteursrecht op ‘kunstwerken’ die volledig door kunstmatige intelligentie (een ‘generatief AI-programma’) zijn gemaakt, zonder creatieve menselijke instructie en/of zonder creatieve menselijke nabewerking. Voor auteursrechtelijke bescherming is nodig dat er sprake is ‘van een vorm die het resultaat is van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve keuzes, en die aldus voortbrengsel is van de menselijke geest’, aldus de Hoge Raad in 2008.

Hoe gedetailleerd en creatief de instructie aan een kunstmatige intelligentie moet zijn om het resultaat auteursrechtelijk beschermd te doen zijn is nog onduidelijk. Daar bestaat nog geen ervaring mee. Er is geen rechtspraak of vergelijkingsmateriaal.

Via Visser, Schaap & Kreijger. In dit hoogst relevante artikel wordt een overzicht gegeven van auteursrechtelijke en aanverwante vragen die programma’s zoals DALL-E, Stable Diffusion en ChatGPT oproepen. Visser behandelt in dit artikel de volgende vragen. Hoe zit het met de auteursrechtelijke bescherming voor echte schrijvers en kunstenaars, nu nieuwe technologieën steeds gemakkelijker en massaler teksten en stilstaande beelden kunnen vervaardigen? Is robotkunst (auteursrechtelijk) beschermd? Wanneer maakt een individueel robotkunstwerk inbreuk op auteursrechten van anderen? Wordt er in het samenstellingsproces inbreuk gemaakt door de robot op de auteursrechten van anderen? Wat zijn de gevolgen voor (de ontwikkeling van) deze nieuwe technologieën indien auteursrechthebbenden massaal een tekst- en datamining voorbehoud zullen maken? 

HR 27 januari 2023, IEF 21202, IT 4211; ECLI:NL:HR:2023:94 (Brein tegen NSE) [IEF 20832], [IEF 18372] en [IEF 20039]. De Hoge Raad heeft bij tussenarrest van 5 april 2019 prejudiciële vragen gesteld aan het HvJ. Per brief van 29 juni 2021 werd door de griffier van het Hof gevraagd of beantwoording van de vragen van de Hoge Raad nog nodig was met het oog op het Youtube en Cyando­-arrest. Van Peursem concludeerde in zijn conclusie tot vernietiging en verwijzing in het principale cassatieberoep wegens het slagen van een motiveringsklacht en tot verwerping van het incidentele cassatieberoep. Na 14 jaar procederen van NSE tegen Stichting Brein, is het geschil eindelijk definitief beslist. Het eindoordeel van de Hoge Raad is dat NSE geen auteursrechtinbreuk maakt en niet aansprakelijk is voor hetgeen zijn gebruikers doen. Het hof heeft namelijk terecht geoordeeld dat NSE zich kan beroepen op de vrijstellingen van respectievelijk art. 6:196c lid 1 (mere conduit) en lid 4 (hosting) BW. Verder is er geen sprake van een mededeling aan het publiek aan de kant van NSE. Zie de bijgevoegde rechtsoverwegingen voor de uitgebreide motivering van de Hoge Raad.

Rb. Amsterdam 4 januari 2023, IEF 21160, IT 4191; C/13/714132 / HA ZA 22-168 (Eiseres tegen Cobra Art Company B.V.) Eiseres is professioneel fotografe. Zij heeft meermaals een licentie aan Cobra Art verleend voor het commercieel exploiteren van haar foto’s. Eiseres constateert dat Cobra Art na het verstrijken van de licentieperiode nog een aantal van haar foto’s heeft verkocht en deze gebruikt voor verschillende onlineadvertenties, hetgeen volgens eiseres kan worden gezien als een inbreuk op haar auteursrechten. Eiseres meent dat dit eveneens geldt voor de thumbnails die Cobra Art aan haar wederverkopers heeft verstrekt. Cobra Art stelt echter dat dat de wederverkopers zelf verantwoordelijk zijn voor de inbreuken die zij hebben gemaakt op de auteursrechten van eiseres. 

Hof Amsterdam 13 december 2022, IEF 21144, IT 4178; ECLI:NL:GHAMS:2022:3522 (Roddelpraat) [IEF 20600]. Het gaat in dit kort geding om een conflict over een uitzending van Roddelpraat, die een veel bekeken programma op een juicekanaal maakt. In die uitzending wordt een rap afgespeeld van A, die bekend is als muzikant en influencer. De makers van Roddelpraat hebben vervolgens een deel van de uitzending besteed aan het bespreken van de tekst daarvan. Daarbij hebben zij een lezing van die tekst besproken die erop neerkomt dat een andere bekende Nederlander grensoverschrijdend gedrag heeft vertoond tegenover A. De voorzieningenrechter heeft Roddelpraat bevolen de uitzending offline te halen. Roddelpraat heeft daartegen hoger beroep ingesteld, vooral omdat hij beschikt over nieuw bewijsmateriaal waaruit zou blijken dat de rap al lang voor de uitzending openbaar gemaakt was. Het hof oordeelt dat de uitputtingsleer niet van toepassing is op het onderhavige geschil. Ook Roddelpraats argument dat er sprake is van een parodie gaat niet op.

Vzr. Rechtbank Den Haag 31 oktober 2022, IEF 21085, IT 4146; ECLI:NL:RBDHA:2022:11934 (eiser tegen gedaagde) Gedaagde heeft een eenmanszaak die zich bezig houdt met het ontwikkelen en aanbieden van een softwarepakket waarmee VvE’s hun administratie kunnen voeren. Eiser is een klant van gedaagde en betaalt hem jaarlijks een licentievergoeding. De software wordt in eigendom overgedragen aan eiser door middel van een intentieverklaring. Er ontstaat, onder meer, een geschil over de auteursrechten op de software en het gebruik van de software. De voorzieningenrechter oordeelt dat niet aannemelijk is geworden dat eiser rechthebbende is geworden van de auteursrechten op de software omdat niet in de intentieverklaring staat dat partijen hebben beoogd de auteursrechten op de software over te dragen. Eiser mag de software wel blijven gebruiken vanwege het belang om zijn klanten te bedienen. De vorderingen in conventie en in reconventie worden afgewezen.

HvJ EU Conclusie A-G 27 oktober 2022, IEF 21055, IEFbe 3565, IT 4131; ECLI:EU:C:2022:838 (La Quadrature du Net) Zie [IEF 20258]. Vier organisaties die zich inzetten voor rechten en vrijheden op het internet, waaronder La Quadrature du Net, hebben bij de Conseil d’État (hoogste bestuursrechter in Frankrijk) verzocht om nietigverklaring van de stilzwijgende beslissing waarbij de Franse eerste minister hun verzoek tot intrekking van nationale regeling heeft afgewezen. De nationale regeling in kwestie staat toe dat een administratieve instantie die belast is met de bescherming van auteursrechten en naburige rechten tegen op het internet gepleegde inbreuken op deze rechten, toegang heeft tot met IP-adressen overeenkomende identiteit, zodat deze instantie de houders van deze adressen die ervan worden verdacht verantwoordelijk te zijn voor de inbreuken kan identificeren en in voorkomend geval tegen hen kan optreden. De toegang wordt niet vooraf door een rechter of een onafhankelijke bestuurlijke entiteit getoetst. Met zijn eerste en tweede prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter te vernemen of het Unierecht zich tegen een dergelijke nationale regeling verzet. A-G Szpunar concludeert dat het Unierecht zich niet tegen een dergelijke nationale regeling verzet wanneer die gegevens het enige onderzoeksmiddel vormen met behulp waarvan de persoon kan worden geïdentificeerd aan wie dat adres was toegewezen op het moment waarop het strafbare feit werd gepleegd.

Rb. Den Haag 24 augustus 2022, IEF 20966, IT 4080; ECLI:NL:RBDHA:2022:8829 (V.O.F. tegen WebinarGeek) De V.O.F. houdt zich bezig met het ontwerpen, ontwikkelen en exploiteren van software en websites. WebinarGeek houdt zich bezig met de exploitatie van een webinar platform onder de naam ‘WebinarGeek’. Op 10 juli 2014 is V.O.F. in opdracht van C4C (nu WebinarGeek Holding) gestart met de ontwikkeling van het WebinarGeek platform. De eerste paar facturen die V.O.F. had gestuurd zijn betaald, maar de laatste factuur is onbetaald gelaten. Eind juli 2016 heeft WebinarGeek te kennen gegeven de samenwerking met V.O.F. te willen beëindigen. Hierna zijn er vragen ontstaan over aan wie de exploitatie van het platform toekomt en bij wie de auteursrechten liggen.  

HvJ EU 8 september 2022, IEF 20948, IT 4064, IEFbe 3539; C-716/20; ECLI:EU:C:2022:643 (RTL Television tegen Grupo Pestana en Salvor) Geding over het zonder voorafgaande toestemming van RTL ter beschikking stellen van de uitzendingen van een RTL-zender in de door Grupo Pestana en Salvor geëxploiteerde hotelkamers. Het Hof is verzocht om een prejudiciële beslissing over de volgende vragen:
1) Moet het begrip ‚doorgifte via de kabel’ in artikel 1, lid 3, van [richtlijn 93/83] aldus worden uitgelegd dat het niet alleen betrekking heeft op de gelijktijdige uitzending door een omroeporganisatie van een uitzending van een andere omroeporganisatie, maar ook op de gelijktijdige, integrale doorgifte via de kabel aan het publiek (al dan niet door een omroeporganisatie) van een eerste uitzending van radio- of televisieprogramma’s die voor ontvangst door het publiek bestemd zijn?
2) Is de gelijktijdige doorgifte van satellietuitzendingen van een televisiezender, via de coaxkabel, door middel van in hotelkamers geïnstalleerde televisietoestellen, te kwalificeren als een ‚doorgifte’ van die uitzendingen in de zin van artikel 1, lid 3, van [richtlijn 93/83]?

Beantwoording van de prejudiciële vragen:

Vzr. Rb. Rotterdam 18 juli 2022, IEF 20915, IT 4037; ECLI:NL:RBROT:2022:6094 (Advisor tegen Dmarcian) Advisor en Dmarcian houden zich allebei bezig met het leveren van producten en diensten op het gebied van identiteitsbeveiliging van e-mailadressen. In januari 2016 hebben ze een overeenkomst gesloten op grond waarvan Advisor een licentie kreeg voor het gebruik van door Dmarcian ontwikkelde Dmarcian-software. Ook mocht Advisor op grond van deze overeenkomst de Software in Europa, Rusland en Afrika verkopen. De voorzieningenrechter stelt vast dat partijen begin 2016 afspraken hebben gemaakt over een nadere samenwerking. Deze afspraken zijn vervolgens niet vastgelegd in een schriftelijke overeenkomst. In deze zaak moet de voorzieningenrechter een oordeel vellen over verschillende geschilpunten die ten aanzien van de afspraken bestaan tussen partijen. De voorzieningenrechter oordeelt dat er geen sprake is van een niet-opzegbare overeenkomst. De vordering om Dmarcian te gebieden de distributieovereenkomst onverkort na te komen, wordt afgewezen.